Pin điện thoại bỗng dưng cạn kiệt không rõ lý do hay lượng dữ liệu di động của bạn tăng vọt một cách bất thường? Đây có thể không phải là một lỗi ngẫu nhiên. Nhiều khả năng, một ứng dụng “ma” đang bí mật theo dõi vị trí, thói quen và nhiều hoạt động khác của bạn. Những hành vi xâm phạm quyền riêng tư này thường rất tinh vi, khó nhận biết, nhưng có những dấu hiệu cảnh báo rõ ràng cho thấy chiếc điện thoại của bạn đang bị giám sát. Việc nắm bắt các dấu hiệu này sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ thông tin cá nhân khỏi các ứng dụng độc hại.
Ứng dụng yêu cầu quyền truy cập không cần thiết
Dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy một ứng dụng có thể đang có ý đồ mờ ám là khi nó yêu cầu các quyền truy cập hoàn toàn không liên quan đến chức năng chính của nó.
Hãy lấy ví dụ, bạn cài đặt một ứng dụng đèn pin. Nhiệm vụ duy nhất của nó lẽ ra chỉ là bật đèn LED của điện thoại. Tuy nhiên, trong quá trình cài đặt, ứng dụng lại yêu cầu quyền truy cập vào danh bạ, micro và vị trí của bạn. Đây là một tín hiệu cảnh báo cực kỳ nghiêm trọng. Tại sao một ứng dụng đèn pin lại cần biết bạn đang nói chuyện với ai hoặc bạn đang ở đâu?
Giao diện quản lý quyền ứng dụng trên điện thoại Samsung Android, hiển thị danh sách các quyền được yêu cầu.
Tình trạng “leo thang quyền” này phổ biến hơn bạn nghĩ. Một số ứng dụng yêu cầu quyền truy cập rộng rãi vào dữ liệu chỉ vì chúng có thể làm vậy. Đôi khi, mục đích là để thu thập dữ liệu phân tích (analytics), nhưng trong nhiều trường hợp khác, đó là để bán dữ liệu của bạn cho các bên thứ ba nhằm mục đích quảng cáo hoặc lập hồ sơ người dùng.
Trước khi cài đặt một ứng dụng mới, hãy đọc kỹ các yêu cầu về quyền truy cập. Bạn cũng có thể xem lại và quản lý các quyền của ứng dụng sau khi đã cài đặt. Hãy kiểm tra những ứng dụng nào đang có quyền truy cập vào các tính năng nhạy cảm như vị trí, micro và dữ liệu nền. Sau đó, thu hồi quyền truy cập đối với bất kỳ ứng dụng nào không có nhu cầu hợp lý. Nếu bạn không muốn chia sẻ lịch trình hàng ngày của mình với một người lạ, thì cũng đừng trao nó cho một trò chơi ghép hình miễn phí.
Pin điện thoại cạn nhanh bất thường
Chiếc điện thoại của bạn cạn pin vào buổi trưa mặc dù bạn không thay đổi thói quen sử dụng? Bạn không chơi game, không xem phim trực tuyến hay lướt mạng xã hội nhiều, nhưng pin vẫn không thể trụ nổi.
Đây có thể là dấu hiệu cho thấy có điều gì đó đang chạy ngầm trên thiết bị của bạn. Các ứng dụng theo dõi thường duy trì hoạt động ẩn, liên tục định vị GPS, đồng bộ hóa với máy chủ, hoặc thậm chí ghi âm các đoạn hội thoại – tất cả những hoạt động này đều tiêu hao năng lượng đáng kể.
Biểu đồ hoạt động sử dụng pin và danh sách ứng dụng tiêu thụ pin nhiều nhất trên điện thoại Samsung Android.
Hãy kiểm tra thống kê sử dụng pin của điện thoại. Nếu bạn nhận thấy một ứng dụng lạ hoặc không sử dụng xuất hiện ở đầu danh sách tiêu thụ pin, rất có thể nó đang hoạt động nhiều hơn những gì nó tuyên bố. Vô hiệu hóa hoạt động nền của ứng dụng hoặc gỡ cài đặt hoàn toàn thường có thể giải quyết vấn đề, đồng thời cải thiện đáng kể thời lượng pin của thiết bị.
Biểu tượng vị trí xuất hiện vô cớ
Bạn chỉ đang kiểm tra tin nhắn hay lướt web, và đột nhiên, biểu tượng vị trí xuất hiện trên thanh trạng thái của điện thoại. Bạn không dùng Bản đồ, không gọi xe, và chắc chắn không yêu cầu chỉ đường.
Biểu tượng định vị ngẫu nhiên đó không chỉ là một sự phiền toái nhỏ. Đó là dấu hiệu cho thấy có thứ gì đó đang tích cực theo dõi vị trí của bạn. Trên các thiết bị Android, điều này có nghĩa là một ứng dụng nào đó đã kích hoạt hệ thống GPS của điện thoại, và đó có thể là một dấu hiệu cảnh báo lớn về bảo mật.
Chắc chắn, một số ứng dụng như dịch vụ giao hàng hoặc thời tiết cần vị trí của bạn để hoạt động. Nhưng nếu biểu tượng này xuất hiện ngay cả khi bạn không sử dụng bất kỳ ứng dụng nào liên quan đến vị trí, thì đáng để điều tra. Một số ứng dụng có thể truy cập GPS của bạn mà không cần mở, cho phép chúng thu thập và bán dữ liệu vị trí của bạn cho các nhà quảng cáo. Những ứng dụng khác thu thập dữ liệu vị trí để lập bản đồ các chuyến thăm thường xuyên và thói quen hàng ngày của bạn.
Đây là lý do tại sao mọi người nên xem lại cài đặt vị trí và kiểm tra những ứng dụng nào có thể truy cập GPS của điện thoại. Đặt quyền “Chỉ khi dùng ứng dụng” (Only while using the app) bất cứ khi nào có thể luôn là một lựa chọn tốt. Bạn cũng có thể thu hồi hoàn toàn quyền truy cập đối với các ứng dụng không cần vị trí để hoạt động.
Để yên tâm hơn, bạn cũng có thể xem nhật ký các ứng dụng đã truy cập vị trí của bạn gần đây để theo dõi tốt hơn các ứng dụng đáng ngờ.
Dữ liệu di động tăng vọt không rõ nguyên nhân
Bạn không xem video trực tuyến, không tải các tệp lớn hay cập nhật ứng dụng. Tuy nhiên, gói dữ liệu di động hàng tháng của bạn biến mất nhanh hơn bình thường. Nếu bạn từng kiểm tra mức sử dụng và tự hỏi dữ liệu của mình đã đi đâu, thì có thể bạn đang có một ứng dụng sử dụng dữ liệu ngầm trong nền.
Các ứng dụng theo dõi thường xuyên gửi dữ liệu, bao gồm phân tích và mẫu sử dụng, đến các máy chủ từ xa trong nền. Điều này không hiển thị rõ ràng với bạn nhưng có thể âm thầm “ngốn” hết dung lượng dữ liệu.
Thống kê mức tiêu thụ dữ liệu di động hàng tuần của các ứng dụng, hiển thị trên giao diện Glasswire.
Một hành động thông minh là kiểm tra mức sử dụng dữ liệu theo từng ứng dụng trong cài đặt điện thoại. Nếu một ứng dụng như máy tính lại sử dụng hàng trăm megabyte, đã đến lúc bạn cần xem xét kỹ hơn. Hãy cân nhắc hạn chế dữ liệu nền hoặc thay đổi cài đặt của ứng dụng để giới hạn quyền truy cập mạng. Đôi khi, giải pháp tốt nhất đơn giản là xóa ứng dụng đó và tìm một giải pháp thay thế thân thiện hơn với quyền riêng tư. Điều này có thể hơi phức tạp, nhưng rất đáng giá về lâu dài.
Điện thoại của bạn không nên khiến bạn có cảm giác bị theo dõi. Nếu bạn nhận thấy pin đột ngột cạn kiệt hoặc dữ liệu tăng vọt bất thường, đó không phải là do bạn tưởng tượng. Đây chính là những dấu hiệu cho thấy các ứng dụng có thể đang theo dõi bạn nhiều hơn mức cần thiết. Tin tốt là bạn hoàn toàn có thể kiểm soát tình hình. Chỉ với một vài thay đổi cài đặt nhanh chóng, bạn có thể bảo vệ quyền riêng tư của mình mà vẫn tận hưởng các ứng dụng yêu thích.
Hãy chia sẻ bài viết này để nhiều người cùng biết cách bảo vệ điện thoại của mình khỏi các ứng dụng theo dõi ngầm. Bạn có nhận thấy dấu hiệu nào khác không? Hãy bình luận bên dưới nhé!
