Tiếng ồn phát ra từ quạt laptop có thể vô cùng khó chịu và thường là dấu hiệu cảnh báo những vấn đề tiềm ẩn bên trong thiết bị của bạn. Dù là do bụi bẩn tích tụ, các tiến trình chạy ngầm quá tải, hay linh kiện đã cũ, bạn hoàn toàn có thể giảm tiếng ồn quạt trên laptop của mình bằng những mẹo hữu ích sau đây. Việc khắc phục sớm không chỉ giúp cải thiện trải nghiệm sử dụng mà còn kéo dài tuổi thọ cho chiếc máy tính xách tay của bạn.
1. Đóng Các Tiến Trình Nền Không Cần Thiết
Khi CPU (Bộ xử lý trung tâm) hoặc GPU (Bộ xử lý đồ họa) của laptop phải hoạt động dưới tải nặng, quạt tản nhiệt sẽ tự động tăng tốc độ quay để làm mát các linh kiện, ngăn chặn tình trạng giảm hiệu năng do quá nhiệt (thermal throttling) hoặc hư hỏng tiềm tàng. Đây là hiện tượng hoàn toàn bình thường trong quá trình thực hiện các tác vụ nặng như chơi game hay chỉnh sửa video, vì vậy bạn không cần quá lo lắng trong những trường hợp này.
Tuy nhiên, các tiến trình chạy nền không cần thiết có thể tạo thêm tải không đáng có cho laptop của bạn, buộc quạt phải làm việc nhiều hơn mức cần thiết. Để giải quyết vấn đề này, bạn có thể bắt đầu bằng cách xác định và đóng bất kỳ tiến trình nào mà bạn không cần dùng đến.
Nếu sử dụng laptop Windows, bạn có thể đóng các tiến trình nền không cần thiết bằng cách sử dụng Task Manager, nơi bạn có thể kiểm soát bất kỳ ứng dụng nào đang chiếm quá nhiều tài nguyên. Đối với MacBook, bạn có thể thực hiện tương tự bằng cách dùng Activity Monitor. Người dùng Linux cũng có thể áp dụng nhiều mẹo để tắt các tiến trình “ăn” tài nguyên.
Kiểm soát tiến trình nền trong Task Manager Windows
2. Điều Chỉnh Tốc Độ Quạt Bằng Phần Mềm
Nếu quạt laptop vẫn kêu to, bạn có thể điều chỉnh tốc độ quạt thủ công bằng một ứng dụng của bên thứ ba, nhưng cần lưu ý rằng phương pháp này có những nhược điểm riêng. Vì việc giảm đường cong quạt sẽ ảnh hưởng đến khả năng làm mát của laptop, thiết bị của bạn có thể gặp phải tình trạng giảm hiệu năng CPU hoặc GPU do quá nhiệt (thermal throttling). Laptop sẽ tự động làm chậm tốc độ xử lý để bảo vệ phần cứng khỏi hư hại do nhiệt độ cao.
Chúng tôi chỉ khuyến nghị sử dụng phần mềm để điều chỉnh đường cong quạt laptop nếu bạn không dùng máy cho các hoạt động đòi hỏi khả năng xử lý nặng như chỉnh sửa video, kết xuất đồ họa, v.v. Nếu laptop của bạn chủ yếu được dùng cho các tác vụ nhẹ như kiểm tra email và soạn thảo văn bản, việc điều chỉnh đường cong quạt để giảm tiếng ồn là một lựa chọn phù hợp.
Có rất nhiều ứng dụng kiểm soát quạt khả dụng cho laptop Windows, nhưng khả năng tương thích có thể khác nhau đáng kể giữa các nhà sản xuất, vì một số laptop có quạt không thể điều chỉnh thủ công. Một số thiết bị, đặc biệt là laptop gaming, cũng cho phép bạn điều khiển đường cong quạt trực tiếp từ BIOS, vì vậy đáng để kiểm tra phần này trước khi tìm đến các ứng dụng của bên thứ ba. Nếu bạn đang dùng MacBook, bạn có thể điều chỉnh đường cong quạt bằng Macs Fan Control. Trong khi đó, với laptop Linux, bạn có thể quản lý tốc độ quạt bằng tiện ích fancontrol.
Giao diện ASUS Armoury Crate cho phép điều chỉnh đường cong quạt tùy chỉnh
3. Vệ Sinh Quạt và Hệ Thống Tản Nhiệt Laptop Định Kỳ
Nếu quạt laptop của bạn liên tục kêu to, điều đó có nghĩa là laptop của bạn cũng đang liên tục hoạt động ở nhiệt độ cao. Bụi bẩn và lông tóc tích tụ là điều không thể tránh khỏi và chỉ làm giảm lưu lượng khí, buộc quạt laptop phải quay thường xuyên hơn. Lưu lượng khí giảm đồng nghĩa với khả năng tản nhiệt kém, vì vậy bạn cần vệ sinh laptop để cải thiện luồng không khí, từ đó tăng cường hiệu quả tản nhiệt.
Lưu ý quan trọng: Nếu laptop của bạn vẫn còn trong thời gian bảo hành, việc tự ý mở máy có thể làm mất hiệu lực bảo hành (bao gồm cả các gói bảo hành mở rộng sau bán hàng như AppleCare). Hơn nữa, bạn có thể làm hỏng các linh kiện nếu không có kiến thức chuyên môn. Vì vậy, hãy cẩn thận hoặc tham khảo ý kiến của người có kinh nghiệm hơn.
Để vệ sinh quạt laptop, bạn sẽ cần một bình khí nén, một chổi nhỏ, một bộ tuốc nơ vít và sự kiên nhẫn để mở laptop. Mặc dù khả năng gây hư hại là thấp, bạn cũng nên đeo vòng tay chống tĩnh điện để ngăn chặn bất kỳ sự phóng điện tĩnh điện (ESD) nào làm hỏng các linh kiện điện tử.
Sau khi mở laptop, hãy làm sạch quạt, đặc biệt là nếu chúng bị bám đầy bụi. Sử dụng các luồng khí nén ngắn để thổi bay bụi, và nhẹ nhàng dùng chổi làm sạch các cánh quạt để loại bỏ bất kỳ mảnh vụn còn sót lại. Trong quá trình này, hãy tận dụng cơ hội để làm sạch các khe thông gió và bộ tản nhiệt. Nếu gặp phải cặn bẩn cứng đầu không thể loại bỏ, một lượng nhỏ cồn isopropyl có thể hữu ích. Chỉ cần đảm bảo khu vực vệ sinh đã hoàn toàn khô ráo trước khi cấp nguồn lại cho laptop của bạn.
Bên trong laptop lộ rõ các linh kiện và quạt tản nhiệt sau khi tháo nắp lưng
4. Thay Thế Quạt Laptop Bị Hỏng
Nếu quạt laptop của bạn đột nhiên phát ra tiếng kêu khác lạ, như tiếng rè rè, lạch cạch hoặc ù ù lớn, rất có thể bạn đang gặp vấn đề. Bước đầu tiên là vệ sinh quạt và loại bỏ mọi vật cản có thể gây ra tiếng ồn. Nếu vấn đề vẫn tiếp diễn, bạn có thể cần phải thay thế quạt laptop.
Nguyên nhân của vấn đề này thường nằm ở bộ phận bạc đạn của quạt. Hầu hết các trường hợp, giải pháp là thay thế quạt mới. Mặc dù các bạc đạn bị kẹt có thể được sửa chữa, nhưng việc này có thể tốn nhiều thời gian hơn so với việc mua và lắp đặt một chiếc quạt thay thế.
Việc thay thế quạt bằng một chiếc mới không quá khó, nhưng đây không phải là nhiệm vụ dành cho bất kỳ ai không quen thuộc với việc sửa chữa laptop. Mặc dù nguyên tắc cơ bản là như nhau trên tất cả các laptop, nhưng các mẫu máy khác nhau từ các nhà sản xuất khác nhau sẽ có quy trình thực hiện khác nhau. Việc tìm quạt thay thế cho các mẫu laptop cụ thể cũng có thể là một thách thức, và trong một số trường hợp hiếm hoi, lựa chọn duy nhất của bạn có thể là mang máy đến trung tâm bảo hành chính hãng.
Quạt tản nhiệt laptop rời trên mặt bàn sẵn sàng để thay thế
5. Thay Keo Tản Nhiệt Mới Cho CPU/GPU
Keo tản nhiệt là một hợp chất đặc biệt được bôi giữa CPU hoặc GPU và bộ tản nhiệt. Nó lấp đầy những khe hở nhỏ li ti, đảm bảo tiếp xúc tốt hơn và giúp truyền nhiệt hiệu quả hơn từ bộ xử lý ra ngoài.
Nếu bạn có một chiếc laptop cũ đã được sử dụng nhiều, keo tản nhiệt có thể đã bị khô, làm giảm hiệu quả truyền nhiệt. Mặc dù việc thay thế keo tản nhiệt có thể giúp ích, nhưng chúng tôi chỉ khuyến nghị bạn tự làm nếu bạn tự tin khi thao tác với các linh kiện bên trong laptop và đã từng thực hiện những việc tương tự trước đây. Nếu không, mang máy đến cửa hàng sửa chữa và để các chuyên gia xử lý là một ý tưởng hay.
Tuy nhiên, một khi keo tản nhiệt mới được bôi vào, bạn sẽ nhận thấy khả năng quản lý nhiệt của laptop tốt hơn, điều này sẽ giúp quạt laptop hoạt động êm ái hơn.
Quy trình bôi keo tản nhiệt mới lên chip GPU của laptop
6. Tìm Đến Chuyên Gia Kỹ Thuật
Nếu các bước trên không hiệu quả, hoặc bạn cảm thấy không thoải mái khi tự mình mở laptop, tốt nhất là nên mang thiết bị đến trung tâm dịch vụ. Đối với MacBook, bạn có thể đặt lịch hẹn tại Genius Bar, trong khi đối với laptop Windows hoặc Linux, bạn sẽ cần liên hệ với nhà sản xuất, vì chính sách sửa chữa khác nhau tùy theo thương hiệu.
Trước khi quyết định sửa chữa, chúng tôi khuyên bạn nên lấy báo giá trước. Bạn có thể tìm thấy mức giá tốt hơn tại một cửa hàng sửa chữa bên thứ ba đáng tin cậy, mặc dù kết quả có thể khác nhau, đặc biệt nếu bạn có MacBook vì các bộ phận thay thế cực kỳ khó tìm.
Quạt laptop kêu to không chỉ gây khó chịu mà còn cảnh báo các vấn đề về hiệu suất và tuổi thọ thiết bị. Bằng cách áp dụng các giải pháp từ việc tối ưu phần mềm đến can thiệp phần cứng như vệ sinh, thay quạt hay keo tản nhiệt, bạn có thể cải thiện đáng kể tình trạng này. Hãy lựa chọn phương pháp phù hợp với kiến thức và kinh nghiệm của mình, hoặc tìm đến sự hỗ trợ của các chuyên gia để đảm bảo chiếc laptop hoạt động ổn định và êm ái nhất.
