Trong cuộc sống hiện đại, điện thoại đã trở thành công cụ không thể thiếu, nhưng đi kèm với đó là nguy cơ từ các cuộc gọi lừa đảo ngày càng tinh vi. Những cuộc gọi này không chỉ gây phiền toái mà còn tiềm ẩn rủi ro nghiêm trọng về tài chính và thông tin cá nhân. Mặc dù các dòng điện thoại thông minh hiện nay đã được trang bị khả năng nhận diện cuộc gọi lừa đảo tốt hơn, nhưng chúng vẫn chưa hoàn hảo. Để tự bảo vệ mình và những người thân yêu, việc nắm vững các phương pháp nhận biết và phòng tránh cuộc gọi lừa đảo qua điện thoại là vô cùng cần thiết. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những dấu hiệu quan trọng cần lưu ý, ngay cả trước khi bạn nhấc máy hay trong quá trình trò chuyện.
Cảnh Giác Ngay Cả Trước Khi Nhấc Máy: Các Dấu Hiệu Tiên Quyết
Trước khi quyết định có nên trả lời một cuộc gọi từ số lạ hay không, bạn có thể áp dụng một số phương pháp để kiểm tra tính hợp lệ của số điện thoại đó. Đây là bước phòng vệ đầu tiên và hiệu quả nhất.
1. Nhận Diện Cảnh Báo “Scam Likely” Trên Điện Thoại Thông Minh
Nhiều điện thoại thông minh hiện đại, bao gồm iPhone và các thiết bị Google Pixel, đã tích hợp tính năng cảnh báo cuộc gọi lừa đảo tiềm năng. Khi một số điện thoại đáng ngờ gọi đến, màn hình của bạn có thể hiển thị thông báo “Scam Likely” (Có thể là Lừa đảo) hoặc các cảnh báo tương tự. Đây là dấu hiệu dễ nhận biết nhất cho thấy số gọi đến đang có ý đồ xấu. Trong những trường hợp này, điều tốt nhất bạn nên làm là không trả lời và chặn ngay lập tức số điện thoại đó để tránh bị làm phiền trong tương lai.
Điện thoại Google Pixel hiển thị cảnh báo cuộc gọi lừa đảo từ số không xác định
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng tính năng này có thể chỉ khả dụng ở một số khu vực hoặc ngôn ngữ nhất định, tùy thuộc vào thiết bị và nhà mạng của bạn. Do đó, việc không có cảnh báo không có nghĩa là cuộc gọi an toàn tuyệt đối.
2. Cảnh Giác Với Các Mã Vùng Điện Thoại Lạ
Nếu điện thoại của bạn không hiển thị cảnh báo lừa đảo, việc kiểm tra mã vùng của số điện thoại gọi đến có thể là một manh mối quan trọng. Một số mã vùng đã trở nên khét tiếng trong các hoạt động lừa đảo quốc tế hoặc xuyên quốc gia, thường là những mã vùng nước ngoài mà bạn không có người thân hoặc mối liên hệ. Ví dụ, một số mã vùng phổ biến được kẻ lừa đảo sử dụng bao gồm 809, 506, 242 và 404. Khi thấy các mã vùng này, tốt nhất là không trả lời cuộc gọi và tiến hành chặn số ngay lập tức.
Ngoài ra, hiện tượng “neighbor spoofing” – khi kẻ lừa đảo giả mạo số điện thoại có các chữ số đầu tương tự số của bạn hoặc của địa phương bạn sinh sống – cũng là một dấu hiệu của lừa đảo. Mục đích của chúng là khiến bạn nghĩ rằng đó là một cuộc gọi hợp lệ từ người quen hoặc doanh nghiệp địa phương. Kinh nghiệm cho thấy, nếu một số lạ gọi đến mà bạn không quen, và không để lại tin nhắn thoại khi bạn không nhấc máy, khả năng cao đó là một cuộc gọi rác hoặc lừa đảo.
3. Tra Cứu Thông Tin Trên Mạng Xã Hội
Mạng xã hội, bên cạnh những mặt trái, cũng là một công cụ hữu ích để cảnh báo và chia sẻ thông tin về các mối đe dọa, bao gồm cả lừa đảo. Nếu bạn không chắc chắn về một số điện thoại lạ, hãy thử tìm kiếm số đó trên các nền tảng như X (Twitter) hoặc Facebook. Bạn có thể nhập trực tiếp số điện thoại vào thanh tìm kiếm hoặc thêm từ khóa “scam” (lừa đảo) kèm số điện thoại để có kết quả cụ thể hơn.
Nhiều người dùng khác có thể đã chia sẻ kinh nghiệm hoặc cảnh báo về số điện thoại đó. Ngoài ra, bạn cũng có thể tìm kiếm các tài khoản hoặc hội nhóm chuyên về cảnh báo lừa đảo (ví dụ: Friends Against Scams trên X) để cập nhật thông tin và nhận diện các chiêu trò mới.
4. Sử Dụng Website và Ứng Dụng Tra Cứu Ngược Số Điện Thoại
Có nhiều website và ứng dụng miễn phí cung cấp dịch vụ tra cứu ngược số điện thoại (reverse phone lookup). Bạn có thể ghi lại số điện thoại khi cuộc gọi đang đến hoặc sau khi nó đã kết thúc, sau đó nhập số đó vào công cụ tra cứu. Các ứng dụng như Truecaller cũng rất hữu ích trong việc xác định danh tính người gọi, thậm chí là nhận diện và chặn các số điện thoại spam, lừa đảo đã được cộng đồng báo cáo.
Giao diện ứng dụng Truecaller trên Android hiển thị danh sách cuộc gọi đã chặn
Tuy nhiên, việc tra cứu ngược số điện thoại đôi khi gặp khó khăn do không phải số nào cũng được liệt kê công khai. Mặc dù vậy, đây vẫn là một phương pháp đáng thử để tăng cường khả năng nhận diện các cuộc gọi lừa đảo.
5 Dấu Hiệu “Báo Động Đỏ” Khi Đã Trả Lời Cuộc Gọi Lừa Đảo
Đôi khi, các cuộc gọi lừa đảo có thể vượt qua mọi lớp phòng thủ ban đầu và bạn vô tình nhấc máy. May mắn thay, bạn vẫn có thể nhận biết chúng thông qua các dấu hiệu đáng ngờ xuất hiện trong quá trình trò chuyện.
1. Yêu Cầu Cung Cấp Thông Tin Cá Nhân, Nhạy Cảm
Đây là một trong những dấu hiệu lừa đảo phổ biến nhất. Các công ty hoặc tổ chức hợp pháp sẽ không bao giờ yêu cầu bạn cung cấp mật khẩu, thông tin đăng nhập, hoặc các chi tiết quá nhạy cảm như số thẻ tín dụng đầy đủ, mã OTP, địa chỉ nhà chi tiết hay ngày sinh qua điện thoại. Nếu người gọi tự xưng là nhân viên hỗ trợ kỹ thuật, ngân hàng, hoặc cơ quan chính phủ nhưng lại đòi hỏi các thông tin này mà bạn chưa từng liên hệ yêu cầu hỗ trợ, gần như chắc chắn đó là một cuộc gọi lừa đảo.
Người phụ nữ đang nghe điện thoại thông minh với màn hình hiển thị cảnh báo cuộc gọi lừa đảo
Hãy nhớ rằng, bạn không bao giờ nên cung cấp mật khẩu của mình cho bất kỳ ai. Nếu bạn lo lắng về một vấn đề nào đó, hãy chủ động gọi lại cho tổ chức hoặc công ty đó qua số điện thoại chính thức được công bố trên website của họ, thay vì tin vào số điện thoại mà kẻ lừa đảo cung cấp.
2. Giọng Điệu Thô Lỗ, Hung Hăng Khi Bị Chất Vấn
Kẻ lừa đảo không quan tâm đến lợi ích của bạn. Nếu bạn bắt đầu tỏ ra nghi ngờ hoặc chất vấn chúng, một số kẻ lừa đảo sẽ trở nên thô lỗ, tức giận, hoặc thậm chí là la hét để gây áp lực. Một người đại diện hợp pháp từ bất kỳ tổ chức nào sẽ không bao giờ sử dụng những lời lẽ đó.
Khi gặp tình huống này, hãy ngay lập tức gác máy và chặn số điện thoại. Việc cố gắng tranh luận hay giải thích với những kẻ này là vô ích. Nếu kẻ gọi điện mạo danh một công ty cụ thể, bạn cũng nên xem xét việc thông báo cho công ty đó về hành vi mạo danh này.
3. Đe Dọa Pháp Lý Để Ép Buộc
Kẻ lừa đảo thường dùng chiêu trò hăm dọa pháp lý để khiến nạn nhân hoảng sợ và làm theo yêu cầu. Chúng có thể nói rằng bạn nợ tiền, có liên quan đến một vụ án hình sự, hoặc sẽ bị bắt nếu không thực hiện các khoản thanh toán hoặc cung cấp thông tin ngay lập tức. Ví dụ, chúng có thể đe dọa kiện tụng hoặc báo cảnh sát nếu bạn không hợp tác.
Những lời đe dọa này đôi khi không diễn ra một cách hung hăng, khiến bạn khó nhận biết hơn. Nếu bạn thực sự lo ngại về bất kỳ vấn đề pháp lý nào được đề cập, hãy liên hệ trực tiếp với cơ quan chức năng hoặc tổ chức tài chính có liên quan thông qua các kênh liên lạc chính thức của họ để xác minh thông tin. Đừng bao giờ tin vào những gì kẻ lừa đảo nói qua điện thoại.
4. Hứa Hẹn Các Chương Trình Khuyến Mãi, Giải Thưởng “Trên Trời”
Chắc chắn bạn không thể trúng hàng triệu đô la trong một cuộc thi mà bạn chưa bao giờ đăng ký tham gia. Đây là chiêu trò kinh điển của kẻ lừa đảo: tạo ra một lời đề nghị quá tốt để trở thành sự thật, như trúng xổ số, nhận quà tặng giá trị lớn, hoặc các chương trình giảm giá cực sốc.
Người dùng đang chấp nhận cuộc gọi từ số lạ trên điện thoại thông minh
Khi nhận được những cuộc gọi như vậy, hãy cảnh giác cao độ. Bạn luôn có thể xác minh tính xác thực của bất kỳ chương trình khuyến mãi nào bằng cách truy cập trực tiếp website chính thức của công ty hoặc nhà sản xuất. Đáng lưu ý, kẻ lừa đảo có thể lợi dụng thông tin từ hồ sơ mạng xã hội của bạn để tùy chỉnh các “khuyến mãi” này sao cho hấp dẫn hơn, vì vậy hãy luôn tăng cường cài đặt quyền riêng tư trên các tài khoản mạng xã hội của mình.
5. Thông Tin Nhập Nhằng, Mơ Hồ, Không Rõ Ràng
Khi một người thực sự cần liên hệ với bạn, họ sẽ cung cấp càng nhiều thông tin chi tiết càng tốt để chứng minh danh tính và mục đích của cuộc gọi. Ngược lại, kẻ lừa đảo thường nói chuyện rất mơ hồ, tránh né các câu hỏi cụ thể, hoặc không giải thích rõ ràng lý do gọi đến. Ví dụ, nếu chúng nói bạn “đã thắng một cuộc thi”, chúng có thể không tiết lộ các chi tiết quan trọng về cuộc thi đó. Tương tự, nếu chúng nói bạn “đang gặp rắc rối”, chúng sẽ không giải thích đầy đủ nguyên nhân.
Hãy coi đây là một dấu hiệu cảnh báo mạnh mẽ và kết thúc cuộc gọi. Sau đó, bạn nên chia sẻ thông tin về số điện thoại và chiêu trò lừa đảo đó với bạn bè, người thân để họ cũng có thể cảnh giác và không trở thành nạn nhân.
Cuộc gọi lừa đảo luôn là mối đe dọa cần được tránh xa. Mặc dù điện thoại của chúng ta ngày càng thông minh hơn trong việc phát hiện chúng, nhưng bạn vẫn cần duy trì sự cảnh giác cao độ. Việc hiểu rõ các mã vùng thường được kẻ lừa đảo sử dụng, biết cách kiểm tra thông tin cuộc gọi, và đặc biệt là nhận diện các dấu hiệu “báo động đỏ” trong quá trình trò chuyện sẽ giúp bạn bảo vệ bản thân và giữ an toàn thông tin cá nhân. Hãy luôn chủ động và cảnh giác để tránh trở thành nạn nhân của những chiêu trò tinh vi này.
Bạn có kinh nghiệm hay mẹo nào khác để nhận biết cuộc gọi lừa đảo không? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới để cùng xây dựng một cộng đồng an toàn hơn trên không gian số!
