Google AI Overview, tính năng tóm tắt thông tin dùng trí tuệ nhân tạo của Google Search, đang gây xôn xao với những “ảo giác AI” bất ngờ. Thay vì cung cấp nội dung chính xác, AI này lại có xu hướng gán ý nghĩa thành ngữ cho những câu nói ngẫu nhiên, dù chúng không hề tồn tại. Hiện tượng này không chỉ gây tò mò mà còn đặt ra câu hỏi nghiêm túc về độ tin cậy của AI trong các kết quả tìm kiếm.
Google AI Overview: “Ảo Giác” Thành Ngữ Và Những Giải Thích Kỳ Lạ
Trong thời gian gần đây, Google AI Overview đã thể hiện một xu hướng “ảo giác AI” đặc biệt: biến những câu nói ngẫu nhiên thành thành ngữ hoặc tục ngữ có ý nghĩa sâu xa. Điều này diễn ra khi người dùng nhập các cụm từ nghe có vẻ giống thành ngữ vào Google Search, và AI Overview sẽ cố gắng hết sức để gán cho chúng một lời giải thích hợp lý, dù chúng thực chất không tồn tại.
Hiện tượng này, được phát hiện trên Threads và chia sẻ rộng rãi, cho thấy AI của Google đã đi xa đến mức nào để “hợp lý hóa” mọi thứ. Một ví dụ tiêu biểu từ Ben Stegner, Tổng biên tập của MakeUseOf, là câu hỏi: “There’s no irony like a wet golf course meaning.” (Không có sự trớ trêu nào như ý nghĩa của một sân golf ướt).
AI Overview đã “suy luận” và trả lời: “Câu nói ‘không có sự trớ trêu nào như một sân golf ướt’ dựa trên sự hiểu biết chung rằng golf, một môn thể thao thường gắn liền với những bãi cỏ được bảo trì tốt, đầy nắng, có thể bất ngờ trở nên đầy thử thách và khó chịu khi điều kiện ẩm ướt.”
Ví dụ minh họa Google AI Overview giải thích ý nghĩa câu nói "There's no irony like a wet golf course" như một thành ngữ.
Một trường hợp khác tôi đã thử là câu “giant pandas always fall twice” (gấu trúc lớn luôn ngã hai lần). AI Overview đã giải thích chi tiết về sự vụng về của gấu trúc, sở thích lăn lộn thay vì đi bộ, và thậm chí đi sâu vào quá trình trao đổi chất cùng nỗ lực bảo tồn năng lượng của chúng, dù câu hỏi không hề gợi ý những khía cạnh này.
“Ảo Giác AI” Của Google: Lời Cảnh Báo Về Độ Tin Cậy Của Chatbot
Những giải thích kỳ lạ và đôi khi hài hước này của AI Overview lại là lời cảnh báo nghiêm túc về vấn đề “ảo giác AI” (AI hallucination) trong các chatbot, đặc biệt khi chúng được tích hợp vào các nền tảng tìm kiếm chính thống. “Ảo giác AI” là một vấn đề có thật, và nó trở nên nguy hiểm nếu người dùng tin tưởng hoàn toàn vào đầu ra của AI mà không kiểm chứng.
Trước đây, khi “ảo giác AI” chủ yếu xảy ra trong các chatbot chuyên biệt như ChatGPT, Claude hay Gemini, nguy cơ còn được kiểm soát. Bởi lẽ, những người dùng này thường có nhận thức nhất định về hạn chế của AI. Tuy nhiên, với Google AI Overview và phiên bản AI Mode sắp tới, quy tắc đã thay đổi.
Bất kỳ ai sử dụng Google để tìm kiếm thông thường đều có thể gặp phải những phản hồi sai lệch do AI tạo ra, được trình bày một cách tự tin như thông tin đã được xác thực. Điều này đòi hỏi kỹ năng đọc hiểu và tư duy phản biện cao hơn rất nhiều từ phía người dùng. Nếu không có sự kiểm tra kỹ lưỡng, Google Search có thể trở thành một nguồn thông tin kém tin cậy, chứa nhiều nội dung không chính xác.
Hình ảnh Google AI Overview đưa ra lời giải thích sai lệch và trích dẫn giả mạo cho câu "Never throw your poodle at a pig."
Một ví dụ điển hình cho thấy mức độ nguy hiểm là trường hợp từ The Sleight Doctor. AI Overview đã trích dẫn một câu trong Kinh Thánh mà từ đó “thành ngữ” này được cho là bắt nguồn. Đáng nói, câu đó là: “Never throw your poodle at a pig.” (Đừng bao giờ ném con chó poodle của bạn vào một con lợn), một câu hoàn toàn không tồn tại trong bất kỳ bản Kinh Thánh nào, chứng tỏ AI đã tự tạo ra thông tin và nguồn gốc giả mạo.
Tóm lại, những “ảo giác AI” của Google AI Overview, đặc biệt là xu hướng gán ý nghĩa cho các câu nói không phải thành ngữ, là một lời cảnh báo rõ ràng về độ tin cậy của nội dung do AI tạo ra. Dù đôi khi gây cười, chúng phản ánh một vấn đề nghiêm trọng: nguy cơ thông tin sai lệch được trình bày như sự thật trên các nền tảng tìm kiếm chính thống. Là người dùng, chúng ta cần nâng cao cảnh giác, phát triển kỹ năng tư duy phản biện và luôn kiểm chứng thông tin từ nhiều nguồn uy tín. Hãy chia sẻ bài viết này để nâng cao nhận thức về những vấn đề của AI trong tìm kiếm.
