Nếu bạn đang gặp khó khăn khi chạy các tựa game đồ họa nặng hoặc các ứng dụng chuyên nghiệp trên máy tính của mình, có khả năng cao bạn đang cần thêm Bộ nhớ Video RAM (VRAM). Mặc dù bạn không thể tăng dung lượng VRAM thực sự một cách độc lập, việc hiểu rõ các tùy chọn và cách tối ưu sẽ giúp cải thiện đáng kể trải nghiệm của bạn. Bài viết này từ Thuthuathuuich.com sẽ đi sâu vào VRAM, cách kiểm tra, và những thủ thuật giúp bạn tận dụng tối đa hiệu suất đồ họa của mình trên Windows.
VRAM Là Gì? Vai Trò Quan Trọng Của Bộ Nhớ Đồ Họa
Bộ nhớ Video RAM (VRAM, viết tắt của Video Random Access Memory, thường được đọc là “VI-ram”) là một loại RAM đặc biệt được thiết kế để hoạt động song song với Bộ xử lý Đồ họa (GPU) của máy tính bạn. GPU là con chip chính nằm trên card đồ họa (hay còn gọi là card màn hình) chịu trách nhiệm xử lý và hiển thị hình ảnh trên màn hình của bạn.
Mặc dù về mặt kỹ thuật không hoàn toàn chính xác, các thuật ngữ GPU và card đồ họa thường được sử dụng thay thế cho nhau trong giao tiếp hàng ngày.
VRAM có nhiệm vụ lưu trữ tất cả thông tin mà GPU cần để xử lý, bao gồm các texture của game, hiệu ứng ánh sáng, dữ liệu hình ảnh 3D, và các khung hình đã được dựng sẵn. Điều này cho phép GPU truy cập dữ liệu một cách nhanh chóng, mượt mà và xuất ra hình ảnh chất lượng cao lên màn hình. Đối với các tựa game cũ hơn hoặc có đồ họa đơn giản, yêu cầu về VRAM không quá cao. Tuy nhiên, khi bạn muốn trải nghiệm game ở độ phân giải 4K, tốc độ khung hình cao (FPS), hoặc với các hiệu ứng hình ảnh phức tạp, bạn sẽ cần một lượng VRAM lớn hơn đáng kể.
Không chỉ game thủ, nhiều phần mềm phổ biến khác cũng đòi hỏi một lượng VRAM đáng kể. Các ứng dụng thiết kế 3D như AutoCAD, các tác vụ chỉnh sửa ảnh chuyên sâu trong Photoshop, hay việc chỉnh sửa video chất lượng cao đều sẽ gặp tình trạng giật, lag nếu không có đủ bộ nhớ video.
Việc sử dụng VRAM cho các tác vụ đồ họa này nhanh hơn rất nhiều so với việc sử dụng RAM hệ thống chính của bạn, bởi vì VRAM được đặt ngay cạnh GPU trên card đồ họa. VRAM được thiết kế chuyên biệt cho mục đích xử lý đồ họa cường độ cao và vì thế nó được gọi là “dedicated” (chuyên dụng).
Cách Kiểm Tra VRAM Trên Windows
Bạn có thể dễ dàng xem dung lượng VRAM hiện có trên máy tính Windows 11 của mình bằng cách làm theo các bước sau:
- Mở menu Settings (Cài đặt) bằng cách nhấn tổ hợp phím Win + I.
- Nhấp vào System (Hệ thống) ở thanh bên trái, sau đó chọn Display (Màn hình) trong menu hiện ra.
- Cuộn xuống và nhấp vào Advanced display (Cài đặt hiển thị nâng cao) trong phần Related settings (Cài đặt liên quan).
- Nếu có nhiều màn hình, hãy chọn màn hình bạn muốn kiểm tra từ hộp thả xuống ở trên cùng.
- Mở rộng hộp trong phần Display information (Thông tin hiển thị) và nhấp vào Display adapter properties for Display [X] (Thuộc tính bộ điều hợp hiển thị cho Màn hình [X]).
Kiểm tra VRAM trên Windows 11 qua cài đặt hiển thị nâng cao
Trên Windows 10, bạn có thể truy cập cùng menu này bằng cách vào Settings (Cài đặt) > System (Hệ thống) > Display (Màn hình) > Advanced display settings (Cài đặt hiển thị nâng cao) > Display adapter properties (Thuộc tính bộ điều hợp hiển thị).
Trong phần Adapter Type (Loại bộ điều hợp), bạn sẽ thấy tên card đồ họa Nvidia hoặc AMD của mình, tùy thuộc vào thiết bị bạn đang sử dụng. Nếu bạn thấy Intel HD Graphics hoặc một cái tên nào đó không phải là tên của một card đồ họa chuyên dụng, có khả năng bạn đang sử dụng đồ họa tích hợp thay vì đồ họa rời. Điều này ảnh hưởng lớn đến tình hình VRAM của bạn.
VRAM Của Đồ Họa Rời (Dedicated) So Với Đồ Họa Tích Hợp (Integrated)
Nếu bạn có một card đồ họa rời (thường thấy trong các máy tính để bàn tự lắp ráp và laptop chơi game), lượng VRAM trên card đã được cố định; bạn không thể tăng nó mà không mua một card mới. Thông số kỹ thuật của card đồ họa luôn ghi rõ lượng VRAM đi kèm. Chúng ta sẽ thảo luận về cách xác định lượng VRAM bạn cần sau.
Các máy tính để bàn giá rẻ và hầu hết các laptop bán sẵn trên thị trường không đi kèm card đồ họa rời mà sử dụng đồ họa tích hợp. Giải pháp đồ họa tích hợp có nghĩa là GPU nằm chung chip với CPU và chia sẻ RAM hệ thống thông thường của bạn thay vì có VRAM chuyên dụng. Đây là một giải pháp tiết kiệm chi phí và cho phép laptop xuất đồ họa cơ bản mà không cần đến một card đồ họa cồng kềnh và tiêu tốn năng lượng.
Tuy nhiên, đồ họa tích hợp hoạt động kém hiệu quả cho việc chơi game và các tác vụ đồ họa chuyên sâu khác. Mặc dù các CPU mới hơn đã có những cải thiện đáng kể so với các mẫu cũ, đồ họa tích hợp vẫn gặp khó khăn với bất kỳ tựa game nào vượt quá mức cài đặt thấp nhất.
Các Phương Pháp “Tăng” VRAM Ảo Trên Windows
Như đã đề cập, cách tốt nhất để thực sự “tăng” VRAM của bạn là mua một card đồ họa mới, mạnh hơn. Việc nâng cấp từ đồ họa tích hợp lên một card rời (ngay cả một mẫu tầm trung) sẽ mang lại hiệu suất đồ họa vượt trội.
Mặc dù việc thêm nhiều RAM hơn vào máy tính của bạn (thường rất khó hoặc không thể trên laptop) có thể cải thiện một chút hiệu suất với đồ họa tích hợp, nhưng thường không đủ để tạo ra sự khác biệt lớn. Bạn cũng nên đảm bảo đã giảm mức sử dụng RAM của mình càng nhiều càng tốt, nhưng những tối ưu nhỏ này không thể khắc phục các vấn đề cốt lõi của đồ họa tích hợp.
Nếu bạn đang trong tình thế cấp bách, có một vài cách bạn có thể thử “đánh lừa” máy tính để nó báo cáo một giá trị VRAM cao hơn.
Điều Chỉnh Giá Trị VRAM Trong BIOS/UEFI
Phương pháp đầu tiên là điều chỉnh phân bổ VRAM trong UEFI hoặc BIOS của máy tính. Hãy vào BIOS của bạn và tìm kiếm tùy chọn trong menu có tên Advanced Features, Advanced Chipset Features, hoặc tương tự. Bên trong đó, tìm một danh mục phụ có tên Graphics Settings, Video Settings, hoặc VGA Share Memory Size.
Những mục này thường chứa tùy chọn để điều chỉnh lượng bộ nhớ bạn phân bổ cho GPU. Giá trị mặc định thường là 128MB; hãy thử tăng lên 256MB hoặc 512MB nếu bạn có đủ RAM hệ thống để chia sẻ.
Tuy nhiên, không phải CPU hay BIOS nào cũng có tùy chọn này. Nếu bạn không thể thay đổi, có một cách khắc phục khác có thể giúp ích.
Giả Lập Tăng VRAM Qua Registry Editor
Hầu hết các thiết lập đồ họa tích hợp tự động điều chỉnh để sử dụng lượng RAM hệ thống cần thiết. Do đó, các chi tiết được báo cáo trong cửa sổ Adapter Properties mà chúng ta đã thảo luận ở trên thực sự không quan trọng đối với đồ họa tích hợp. Lượng Dedicated Video Memory (Bộ nhớ Video Chuyên dụng) là một giá trị giả lập được cung cấp để các trò chơi thấy “một cái gì đó” khi chúng kiểm tra lượng VRAM bạn có.
Bạn có thể sửa đổi một giá trị trong Registry để thay đổi lượng VRAM mà hệ thống của bạn báo cáo cho các trò chơi. Điều này không thực sự tăng VRAM của bạn; nó chỉ điều chỉnh giá trị giả đó. Nếu một trò chơi từ chối khởi động vì bạn “không có đủ VRAM”, việc tăng giá trị này có thể khắc phục được.
Hãy nhớ rằng bạn có thể làm hỏng hệ thống của mình nếu sửa đổi các giá trị Registry sai, vì vậy hãy cẩn thận khi chỉnh sửa Registry.
Mở cửa sổ Registry Editor bằng cách gõ regedit vào thanh tìm kiếm Start Menu. Sau đó điều hướng đến vị trí sau:
HKEY_LOCAL_MACHINESoftwareIntelNhấp chuột phải vào thư mục Intel ở bảng điều khiển bên trái và chọn New > Key (Mới > Khóa). Đặt tên khóa này là GMM. Sau khi đã tạo, chọn thư mục GMM mới ở bên trái và nhấp chuột phải vào khoảng trống bên phải.
Chọn New > DWORD (32-bit) Value (Mới > Giá trị DWORD (32-bit)). Đặt tên là DedicatedSegmentSize và gán cho nó một giá trị, đảm bảo chọn tùy chọn Decimal (Hệ thập phân). Tính bằng megabyte, giá trị tối thiểu là 0 (tắt mục nhập) và tối đa là 512. Đặt giá trị này, khởi động lại máy tính của bạn và xem liệu nó có giúp trò chơi chạy tốt hơn không. Nếu không, hãy thử giá trị cao hơn và lặp lại.
Bạn Cần Bao Nhiêu VRAM? Hướng Dẫn Chọn Card Đồ Họa
Không có một lượng VRAM hoàn hảo cho tất cả mọi người. Nếu bạn đã quyết định đến lúc nâng cấp, đây là một số hướng dẫn tối thiểu cơ bản về lượng VRAM mà card đồ họa tiếp theo của bạn nên có:
- 1+GB VRAM: Các card đồ họa cấp thấp nhất mang lại hiệu suất tốt hơn đồ họa tích hợp, nhưng không thể xử lý hầu hết các trò chơi hiện đại ở cài đặt trên mức trung bình. Chỉ nên mua card với lượng VRAM này nếu bạn muốn chơi các trò chơi cũ hơn mà đồ họa tích hợp không thể chạy. Chúng không được khuyến nghị cho việc chỉnh sửa video hoặc thiết kế 3D.
- 4+GB VRAM: Mặc dù là một bước tiến so với đồ họa tích hợp, lượng VRAM này không đủ cho các trò chơi hiện đại. Đây là một phân khúc trung gian khó xử, nơi chúng không làm được nhiều điều mà các cấp độ trước đó không thể, nhưng bạn sẽ nhận được nhiều giá trị hơn với số tiền bỏ ra ở cấp độ tiếp theo.
- 8+GB VRAM: Mức này đủ cho hầu hết các trò chơi ở độ phân giải 1080p, nhưng việc chuẩn bị cho tương lai với một lượng cao hơn là điều nên làm hiện nay vì 8GB đang bắt đầu trở nên không đủ cho các trò chơi hiện đại.
- 12+GB VRAM: Đây là mức cơ bản tốt cho việc chơi game ở độ phân giải 1440p và là lựa chọn tối ưu cho hầu hết mọi người. Nếu bạn không chơi ở độ phân giải 4K và không quan tâm đến việc chuẩn bị cho tương lai quá xa, đây là một lựa chọn phù hợp.
- 16+GB VRAM: Đây là các card đồ họa cao cấp được yêu cầu để chơi game ở độ phân giải 4K trở lên.
Bạn nên xem xét các khái quát trên một cách tương đối. Các nhà sản xuất card đồ họa thêm lượng VRAM phù hợp vào một card tùy thuộc vào sức mạnh của GPU.
Do đó, một card đồ họa giá rẻ 100 USD sẽ có lượng VRAM tương đối thấp, trong khi một card đồ họa 800 USD sẽ có nhiều hơn. Nếu một GPU yếu không đủ mạnh để hiển thị video cần 16GB VRAM để lưu trữ, việc có quá nhiều VRAM trong card là một sự lãng phí.
Các trường hợp cực đoan không phải là mối quan tâm với VRAM. Bạn không cần một card hàng đầu 1.000 USD với 20GB VRAM để chơi các trò chơi platformer indie 2D. Bạn chỉ thực sự cần lo lắng về lượng VRAM cần thiết khi một card bạn muốn mua có sẵn trong nhiều cấu hình VRAM khác nhau. VRAM không phải là yếu tố duy nhất cần xem xét khi quyết định mua GPU.
VRAM Trong Thực Tế: Hiểu Rõ Hơn Về Hiệu Năng Đồ Họa
Hãy nhớ rằng, giống như với RAM thông thường, nhiều VRAM hơn không phải lúc nào cũng có nghĩa là hiệu suất tốt hơn. Nếu card của bạn có 12GB VRAM và bạn đang chơi một trò chơi chỉ sử dụng 6GB, việc nâng cấp lên card 16GB sẽ không mang lại hiệu ứng đáng kể nào.
Ngược lại, việc không đủ VRAM là một vấn đề lớn. Nếu VRAM đầy, hệ thống phải dựa vào RAM tiêu chuẩn và hiệu suất sẽ giảm đáng kể. Bạn sẽ gặp phải tình trạng tốc độ khung hình (FPS) thấp hơn, texture bị lỗi, và các hiệu ứng tiêu cực khác. Trong những trường hợp cực đoan, trò chơi có thể chậm đến mức không thể chơi được (bất cứ thứ gì dưới 30FPS).
Hãy nhớ rằng VRAM chỉ là một yếu tố trong hiệu suất tổng thể. Nếu bạn không có CPU đủ mạnh, việc kết xuất video 4K sẽ mất rất nhiều thời gian. Thiếu RAM hệ thống sẽ ngăn cản bạn chạy nhiều chương trình cùng lúc, và việc sử dụng ổ cứng cơ học (HDD) sẽ hạn chế nghiêm trọng hiệu suất hệ thống của bạn. Ngoài ra, một số card đồ họa giá rẻ hơn sử dụng VRAM DDR3 chậm, kém hơn so với GDDR6 (và các thế hệ sau này) được sử dụng trong các card hiện đại.
Cách tốt nhất để tìm ra card đồ họa và lượng VRAM cụ thể phù hợp với bạn là tham khảo ý kiến của người có kiến thức. Hỏi một người bạn am hiểu về các card đồ họa mới nhất, hoặc đăng bài trên các diễn đàn công nghệ uy tín như Reddit hoặc Tom’s Hardware để hỏi xem một card cụ thể có phù hợp với nhu cầu của bạn không.
Để tăng hiệu suất đồ họa, nhiều khả năng bạn sẽ cần nâng cấp card đồ họa, bộ xử lý và/hoặc RAM trước tiên—lượng VRAM sẽ tự động được cân bằng khi bạn giải quyết những yếu tố cốt lõi đó.
